İçeriğe geçmek için "Enter"a basın
  • İsrail’den 150 asker 30 Doktor 100 hemşire 8 uçak komple seyyar hastane Gaziantep hava alanına inmiştir. Ülkemizin yaşamakta olduğu felaketi yardımlarıyla…

    Muzaffer Özkar Şubat 6, 2023
  • Holokost, Nazi Almanyası rejimi ile onun müttefikleri ve işbirlikçileri tarafından Avrupa’daki altı milyon Yahudiye karşı devlet desteğiyle sistematik olarak gerçekleştirilen…

    Muzaffer Özkar Ocak 16, 2023
  • Bu yıl Hanuka’nın ilk mumunu 18 Aralık Pazar akşamı yakıyoruz. Hanuka, veya Işıklar Bayramı, Seleukos İmparatorluğu’nun elindeki Kudüs’ün MÖ 200’lerde…

    Muzaffer Özkar Aralık 6, 2022
  • Bu ayın başlarında yayınlanan 2020´nin küresel “çığır açan buluşları” listesinde beceri geliştirme robotu, uçaklar için hidrojen gücü, havadan votka, domuz…

    Muzaffer Özkar Aralık 6, 2022
  • 2021 yılında hibrit olarak ‘Diyalog’ temasıyla düzenlenen günde, İstanbullar Yahudi kültür ve geleneklerini, konferans, sergi, belgesel film ve konser gibi…

    Muzaffer Özkar Kasım 6, 2022
  • 1948 yılında İngiliz sömürge yönetimi bölgeden çekilirken, kendi devletlerini kuracak kadar iyi organize oldukları ve cevval davrandıkları için Yahudileri suçlamak…

    Muzaffer Özkar Kasım 1, 2022
  • Yom Kipur, ruhun arındırıldığı ve geçmiş yılın günahları için özür dilendiği bir gün. Yom Kipur’da sadece Tanrı’ya karşı işlenmiş günahlar…

    Muzaffer Özkar Eylül 12, 2022
  • 125 yıl önce 29 Ağustos 1897 yılında Basel’de Theodor Herzl liderliğinde başlayan, 14 Mayıs 1948’de, David-Ben Gurion öncülüğünde Tel-Aviv’de toplanan…

    Muzaffer Özkar Eylül 12, 2022
  • Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Kırgızistan Dışişleri Bakanı Ceenbek Kulubayev ile düzenlediği basın toplantısında Türkiye’nin İsrail’e büyükelçi atama kararı aldığını…

    Muzaffer Özkar Ağustos 17, 2022
  • Yahudi takvimindeki en kederli gün olan Kutsal Tapınak Bet Amikdaş´ın yıkıldığı Tişa BeAv´dan sadece altı gün sonra, daha az bilinen…

    Muzaffer Özkar Ağustos 17, 2022
  • Dinlerini değiştirmedikleri için İspanya´dan sürülen Yahudiler, 2 Ağustos 1492´de Osmanlı Padişahı II. Bayezid´in yayınladığı bildiri ile İstanbul´a geldiler. 31 Mart…

    Muzaffer Özkar Ağustos 16, 2022
  • Bu saldırı, Yahudi kardeşlerimizi yaralamıştır. Bu saldırı huzuru bozmak, iyiye gider ilişkileri baltalamak için yapılmıştır.

    Muzaffer Özkar Temmuz 15, 2022
  • Eddie Jaku, “kendilerini önce Alman, sonra yine Alman ve ondan sonra Yahudi olarak gören” Leipzigli bir ailenin çocuğuydu. Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya için ağır silah üretiminde çalışan babası gibi o da bir Alman Yahudisi

    Muzaffer Özkar Temmuz 15, 2022
  • Bir Türk Yahudi Lobiciliğinden bahsedilebilir mi? Eğer böyle bir olgudan söz edilebilirse Türk dış politikasına gibi ne gibi katkıları olmuştur ve olabilir?

    Muzaffer Özkar Temmuz 14, 2022
  • Bu hafta sizler için hepsi de Holokost dönemine ait çeşitli hikâyeler derledim. Holokost dönemi öylesine karışık, trajik ve sonu gelmeyen…

    Muzaffer Özkar Temmuz 13, 2022
  • Kitapta, kültürel antisemitizm, felsefi antisemitizm, iktisadi antisemitizm, komplocu antisemitizm, öznefretçi antisemitizm, dinsel antisemitizmin alt türleri Hristiyan antisemitizmi ve Müslüman antisemitizmi,…

    Muzaffer Özkar Mayıs 25, 2022
  • L.Deniz ERTUĞ İsrail’le barış masasını tekmelemeye verdiğin enerjiyi halkı kalkındırmaya harcasan şimdiye orta ölçekli bir Ortadoğu devleti olmuştun. Ama tabii…

    Muzaffer Özkar Nisan 23, 2022
  • Yasser Arafat Hz. İsa için “Filistin’li” demişti… Matta İncil’i 2:1-6 Yıldızbilimcilerin Ziyareti1-2İsa’nın Kral Hirodes devrinde Yahudiye’nin Beytlehem Kenti’nde doğmasından sonra…

    Muzaffer Özkar Nisan 23, 2022
  • “Ben seni Mısır Ülkesi´nden- köle evinden-çıkarmış olan Tanrı´n Aşem´im” (Şemot 20:2; Devarim 5:6). Pesah, ayların başı, kurtuluş ve mucize ayı…

    Muzaffer Özkar Nisan 9, 2022
  • Marmara Üniversitesi SBF ve çeşitli üniversitelerde iktisadi düşünce tarihi, iktisat felsefesi dalında öğretim üyesi, Şalom yazarı Metin Sarfati’nin yeni kitabı…

    Muzaffer Özkar Nisan 9, 2022
  • Beewise: Arıların yaklaşık yüzde 40’ı hastalık ve iklim değişikliği sonucu her yıl ölüyor. Beewise da arılar için akıllı arı evi icat etti.…

    Muzaffer Özkar Nisan 9, 2022
  • Türk tasavvuf felsefesinin en büyük isimlerinden Yunus Emre’nin şiirleri İbraniceye çevrildi. Türkiye’den Denis Ojalvo, İsrail’den ise Türkiye kökenli Avram Mizrahi…

    Muzaffer Özkar Mart 20, 2022
  • Türkiye ile İsrail arasında süregelen sıkıntılı diplomatik ilişkiler bu hafta İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog´un Türkiye ziyareti ve Cumhurbaşkanı Recep…

    Muzaffer Özkar Mart 12, 2022
  • Eğer yaşasaydın bu yıl 92. yaş gününü kutlayacaktık, seni çok özledik gönlümüzde yaşıyorsun.

    Muzaffer Özkar Mart 6, 2022
  • Dr. Gökhan Çınkara Independent Türkçe için sordu, Türk Yahudi Lobiciliği konusunda, 2005 yılında Galatasaray Üniversitesi’nde bir Yüksek Lisans tezi kaleme…

    Muzaffer Özkar Şubat 23, 2022
  • Seni kaybettiğimizde 15 Yaşındaydın, hep öyle kaldın . Saygıyla anıyoruz, unutmuyoruz, unutturmayacağız.

    Muzaffer Özkar Şubat 12, 2022
  • Hanuka, bir tesisin açılış, adanma ve ithaf anlamlarını içeren bir sözcük. Bu tip konuları işleyen yazılar meydana gelen olayın tarihselliğinin bilindiği var…

    Muzaffer Özkar Kasım 29, 2021
  • Bu kitabı okumak isteyene ücretsiz gönderiyoruz. Çocuklar hangi milletten olursa olsun , günahsız ve kirlenmemiştir. Geçmişten ders alırsak gelecek nesilleri…

    Muzaffer Özkar Kasım 11, 2021
  • Tezinizin başlığı “Çatışan Kimlikler”. Yani her iki kimliğe eşit mesafede durmanız gerekirken yaptığınız takdimde “Suçlu” arıyorsunuz. Dolayısıyla, tezinizi “İsrail’de Yahudi…

    Muzaffer Özkar Ekim 7, 2021
  • İşte Müslim ve Gayrimüslim tebaasını adaletle yöneten cennetmekân bir Osmanlı Padişahı ! Yahudilere karşı uygulanan Şam ve Rodos kan iftiraları…

    Muzaffer Özkar Ekim 2, 2021
  • Boş tren vagonları !Az önce doluydunuz ve şimdi boşYahudileri ne yaptınız ?Ne oldu onlara?On bin kişi sayıldı ve mühürlendi-ve şimdi…

    Muzaffer Özkar Eylül 24, 2021
  • Shimshon ve Gusta (Justina) Dranger, aralarından biri yakalandığı taktirde diğerinin intihar edeceğine dair ant içmişti. Akiva gençlik hareketi ve Krakov…

    Muzaffer Özkar Eylül 23, 2021
  • Tel Aviv Üniversitesi ve Shamir Tıp Merkezi´nin ortaklaşa geliştirdiği çalışma ile Alzheimer hastalığının ana enzimlerini iyileştirmeyi başardı. Perşembe günü hakemli…

    Muzaffer Özkar Eylül 10, 2021
  • Tüm Yahudi aleminin bayramını kutlar, huzurlu günler dilerim. Bayramlar milletlerin hayatında önemlidir, hep sevineceğimiz bayramlarımız olsun. Artık Yahudi’lerin varlıkları ve…

    Muzaffer Özkar Eylül 8, 2021
  • Türkiye’de faaliyet yürüten bir sinagogda ayin yapan yapan Yahudiler, hep bir ağızdan İzmir Marşı’nı söyleyerek alkış tuttular. Bu toprağın zenginliğidir,…

    Muzaffer Özkar Eylül 1, 2021
  • Yahudi kökenli Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı. 1959 yılında İstanbul’da doğdu. Yahudi asıllı İstanbulludur. Lisede Fen Bölümünde okudu ve Lise yıllarında…

    Muzaffer Özkar Ağustos 24, 2021
  • İstanbul doğumlu Fani Hodara, çocuk yaşlarda piyano çalmaya, daha sonra da beste yapmaya başlamıştır. Birçok Uluslararası Müzik Festivallerine katılmış ve…

    Muzaffer Özkar Ağustos 24, 2021
  • Muzaffer Özkar Ağustos 23, 2021
  • Genç Türkiye’nin gelişmesine katkıda bulunan Yahudi Vatandaşlarımız. 1937’lerde Paris’te şehircilik okuyan ilk mimarlardandır. Kendisi 1936’da İstanbul’un imar planını hazırlaması için…

    Muzaffer Özkar Ağustos 23, 2021
  • Genç Türkiye’nin gelişmesine katkıda bulunan Yahudi Vatandaşlarımız. 1944’te Koç Grubu’nda çalışmaya başlayan Bernar Nahum (1911-1995)Türkiye’de otomotiv sanayinin kurulmasında en çok…

    Muzaffer Özkar Ağustos 23, 2021
  • Muzaffer Özkar Ağustos 23, 2021
  • Unutulan bu değerlerimizi, güncel hale getirip, hatırlanmasını sağlamalıyız.

    Muzaffer Özkar Ağustos 22, 2021
  • Türkiye Kamuoyu uzun yıllar İsrail karşıtı dezenformasyona maruz kaldı.Kurtlar Vadisi, Ayrılık ve Payitaht gibi diziler, havuz basını ve Bekaa Vadisinde…

    Muzaffer Özkar Mayıs 23, 2021
  • Tarih: Türk-Yahudi milletinden bahsederken, yıllarca bir arada yaşayan iki dost millet diye bahseder. Ne yazık ki başka bir örneği yoktur.…

    Muzaffer Özkar Nisan 24, 2021
  • Dindar, laik veya dinsiz; ancak kendisini Yahudi ulusunun bir ferdi hisseden her birey, 29 Mart akşamından başlayarak 6 Nisan akşamına…

    Muzaffer Özkar Mart 20, 2021
  • Türkiye’de Bir Alman; Diş Hekimi Alfred Kantorowicz Alfred Kantorowicz, 18 Haziran 1880 tarihinde Prusya’ya bağlı Poznan bölgesinde doğdu. 1884’te ailesiyle…

    Muzaffer Özkar Mart 7, 2021
  • Osmanlı Devleti‘nin son Sıhhiye Nazırı Fazıl Reşat Paşa‘nın kızı Selva ile, âşık olduğu Musevi genci Rafael, evlenmelerine karşı çıkan aileleri tarafından dışlanınca Fransa‘ya giderler.…

    Muzaffer Özkar Şubat 23, 2021
  • Cüce Ovitz Ailesi, Naziler tarafından Auschwitz Ölüm Kampı’na nakledilmişlerdi. Gaz odasına kapatılıp, çırılçıplak bir halde, ölmeye başladıkları dakikalarda, ‘Ölüm Meleği’…

    Muzaffer Özkar Şubat 15, 2021
  • 1978 yılında Fransa Paris’te dünyaya gelen Judith Liberman uzun yıllardır Türkiye’de yaşamaktadır bu nedenle çok iyi derecede akıcı bir şekilde…

    Muzaffer Özkar Şubat 7, 2021
1/ 51

Hanuka Nedir?

0 Paylaşımlar

Hanuka, bir tesisin açılış, adanma ve ithaf anlamlarını içeren bir sözcük.

Bu tip konuları işleyen yazılar meydana gelen olayın tarihselliğinin bilindiği var sayıldığından genelde ayrıntı odaklı oluyorlar ve okur tarafından bağlamlarına oturtulmaları epey zahmetli oluyor.

Bu yüzden, Hanuka konusunu, onu ilgilendiren Kudüs ve Hz. Süleyman Mabedi bağlamında takdim etmeye çalışacağız.  

Tarihsel Arka Plan – İsrail Krallığının kuruluşu

Hz. İbrahim’in ahfadı olan İbranilerin, yani onun torunu olan Hz. Yakup/İsrailoğullarının, Hz. Musa önderliğinde Mısır’daki esaretlerinden kurtulup “Vaat edilmiş” topraklara dönüşleri MÖ 1300’lü yıllara tarihleniyor. Hz. Yuşa komutasında yurtlarına dönen İsrailoğulları, yokluklarında bölge halkları tarafından iskân edilen ve Ürdün Nehri’nin batısı ile Akdeniz arasında kalıp vaktiyle Kenan toprağı olarak bilinen bu toprakları tekrar sahiplenebilmek için savaştılar ve egemenliklerini tesis ettiler.

Uzun yıllar yargıçlar tarafından yönetilen bu İsrailoğlu kabileler kıyı bölgesini istila eden Ege kökenli bir kavim olan Peliştilerle (İbranice İstila etmek fiilinden türetilmiş bir isim – yani Arapça tabiriyle Filistîler) başa çıkabilmek Benyamin kabilesinden Şaul’ü (Tâlût) kendilerine kral (MÖ 1047) seçtiler.

Uzun yıllar süren, İsrail Krallığıyla Filistîler arasında olan savaşın sonucu, genç bir çoban olan Davud’un menkıbesinin aktarıldığı Kuran’ın Bakara Sûresi’nin 251. ayetinde şöyle yankılandı: (Yaşar Nuri Öztürk meali) Nihayet Allah’ın izniyle onları bozguna uğrattılar. Ve Dâvud Câlût’u öldürdü. Ve Allah, Dâvud’a mülk/saltanat ve hikmet verdi. Ve ona dilediği şeylerden öğretti. Eğer Allah’ın, bazı insanları diğer bazılarıyla savması olmasaydı, yeryüzü bozguna uğrardı. Ama Allah âlemlere karşı çok lütufkardır.

Kudüs’ün İsrail’in başkenti olması ve Hz. Süleyman Mabedi’nin (İbranice Bet haMikdaş /Arapça Beyt-ül-Makdis) inşası

İslam geleneğinde peygamber kabul edildiği için Hz. Davud olarak bilinen bu genç çoban, Talut’un ardından İsrail Kralı oldu ve Yeruşalayim/Kudüs’ü fethedip kendisine başkent yaptı (MÖ 1010 civarı).

Onun oğlu ve İslam geleneğinde Hz. Süleyman olarak bilinen İsrail kralı, ismiyle anılan Hz.Süleyman Mabedi’ni inşaatını MÖ 957 yılında tamamladı.

Onun MÖ 931’deki ölümünden sonra krallığı kuzeyde İsrail, güneyde Yehuda krallıkları olarak ikiye bölündü. Günümüzde Yahudi olarak bilinen kişiler Yehuda devletinin yıkılışından sonra yeryüzüne dağılmış olan fertleridir.

Kuzeydeki İsrail Krallığı, onu MÖ 722’de istila eden Asurlular tarafından yıkıldı ve ahalisi günümüzde Kuzey Irak’ta Kürt bölgesi olarak bilinen yere sürüldü. Bu sürgünler o yöre ahalisi içinde eriyip kayboldular.  

Babil istilası, Yahudi devletinin ve Hz. Süleyman Mabedi’nin yıkılışı

Babil kralı Nabukadnezzar MÖ 587’de Yehuda Krallığını istila edip Hz. Süleyman Mabedi’ni yıktı ve devlet ileri gelenlerini, zenaatkârları ve aydınlarını Babil’e sürdü. Bu sürgünler, kimliklerini mensubu oldukları Musevi dininin kutsal kitabı Tevrat sayesinde koruyabildiler. Diğer bir deyişle, bu sürgün günümüz Yahudi kimliğinin oluşmasının ve perçinlenmesinin başlangıcıdır.

Bkz: 137. Mezmur (…Ey Yeruşalayim (Kudüs) seni unutursam, Sağ elim hünerini unutsun…)

Yahudileri MÖ 538’de esaretlerinden kurtaran, Babil devletini yıkan Pers yani İran imparatoru Cyrus (Koreş/Kiros/Büyük Keyhüsrev) oldu. Keyhüsrev Yahudilerin yurtlarına dönmelerine ve İmparatorluğuna bağımlı olan bir vasal devlet kurmalarına müsaade etti. ( Bkz: https://www.salom.com.tr/arsiv/haber-89662-Islamiyet_oncesi_farsyahudi_ittifaklari.html)

Yehud Medinata (Aramice dilinde Yahudi Devleti)

Ülkelerine dönen Yahudiler hem Pers vesayetinde devletlerini kurdular hem de Babilliler tarafından yıkılmış olan Hz. Süleyman Mabedi’nin yeniden inşasını MÖ 516 yılında tamamladılar. O kadar ki, Pers İmparatoru Keyhüsrev, Yahudi olmamasına rağmen Tanrı’nın onu kurtarıcı Mesih olarak tayin ettiği Tevrat’ın (Tanah’ın) Peygamberler bölümündeki Yeşaya kitabı 45:1-4’te yazılıdır:

RAB meshettiği kişiye, Sağ elinden tuttuğu Koreş‘e sesleniyor. Uluslara onun önünde baş eğdirecek, Kralları silahsızlandıracak (korkudan bellerini gevşetecek), Bir daha kapanmayacak kapılar açacak. Ona şöyle diyor:“Senin önünsıra gidip Dağları düzleyecek, Tunç kapıları kırıp Demir sürgülerini parçalayacağım.Seni adınla çağıranın Ben RAB, İsrail’in Tanrısı olduğumu anlayasın diye Karanlıkta kalmış hazineleri, Gizli yerlerde saklı zenginlikleri sana vereceğim.Sen beni tanımadığın halde Kulum Yakup soyu ve seçtiğim İsrail uğruna Seni adınla çağırıp onurlu bir unvan vereceğim.

Büyük İskender, ardılları Selevkoslar ve Ptolemiler

Fetihleriyle Helen/Yunan kültürünün Mısır’dan Hindistan’a kadar yayılmasını sağlayan Makedonya Kralı Büyük İskender MÖ 332’de Suriye coğrafyasını ve bu coğrafyada bulunan Yahudi devletini istila edip kendisine bağladı. İskender’in 323 yılındaki ölümünden sonra imparatorluğu 4 generali arasında paylaşıldı. Bu generallere “Ardıllar” anlamına gelen Diadohi denildi.

Bunlardan ikisi hem konumuzla ilgili hem de varlıklarını kurdukları hanedanları sayesinde görece uzun zaman sürdüren generaller olup Antakya merkezli Selevkos imparatorluğuna ve İskenderiye merkezli Ptolemaios krallıklarına isimlerini verdiler.  Yehuda (Günümüz İsrail’i) coğrafyası bu iki rakip Helen/Yunan gücü arasında sıkça el değiştirdi ve MÖ 198’de Selevkosların kontrolüne girdi.

Helenleşme/Yunanlılaşma ve Makabi İsyanı

Yunan filozofu Aristo’nun öğrencisi olan Büyük İskender fikren devrinin çok ilerisinde kültürlerarası etkileşimin faydalarına inanan bir liderdi ve gerek kendisinin gerekse generalleri ve takipçilerinin fethettiği ülkelerin idarecileriyle aile ve ittifak ilişkileri kurmasına özen gösterdi. Yehuda coğrafyası da bu akımdan ve etkilerden nasibini aldı. Aydınlar ve yöneticiler hızla Helen kültürünün etkisine girer ve laikleşirken halk yığınları ile olan bağları zayıfladı, iki kesim arasındaki kültür ve hayat tarzı anlaşmazlıkları baş gösterip derinleşti.

Mısır’daki Ptolemiler ve Helenleşmenin başını çeken Antakya merkezli Selevkoslar Yehuda coğrafyasındaki bu kültür savaşına taraf olup müdahalelerde bulundular. Neticede MÖ 167 yılında 4.Antiochus Epifanes’in hükümdarlığı zamanında Selevkoslar Hz. Süleyman Mabedi’ni Yahudilerin ibadetine kapatıp oraya bir Zeus sunağı yerleştirdiler.

Bu, 7 yıl sürecek gerilla savaşı ağırlıklı, Yehuda haMakabi (Maccabi) liderliğinde bir isyana sebep oldu. Selevkoslar Mısır’da Ptolemilerle, Doğu’da Pers kökenli Partlarla çatışma halindeydi. Kuzeybatıda ise evvelce savaşmış oldukları Roma İmparatorluğunun tehdidi söz konusuydu.

Hanuka…

MÖ 164’te Antiochus ölünce Yahudiler hem özerkliklerini kazandılar hem de Yunanlılaşan Yahudilere karşı baskın duruma gelip Hz. Süleyman Mabedi’ni tekrar hizmete açtılar. Yazının başında atıfta bulunulan açılış, adanma ve ithaf

Anlamına gelen Hanuka budur !

Olay görece yakın zamanda meydana geldiği için dinî bayramlar arasında yer almıyor. Meydana gelen her ne kadar din ve inanç hürriyeti ile ilgiliyse de sonuçta Yunan kültürü ve işgaline karşı kazanılmış bir mücadele olduğundan millî özellikte bir bayram söz konusudur.

Sembolizm

Yedi Kollu Şamdan “Menora”, Hz. Musa zamanından beri On Emir levhalarının saklandığı Ahit Sandığı’nın bulunduğu seyyar çadır tapınağını (Mişkan) aydınlatmaktaydı. Hz. Süleyman Mabedi inşa edilince Ahit Sandığı ile beraber oradaki yerini aldı. Diğer bir deyişle Yedi Kollu Şamdan Menora 3300 yıldır Yahudilerin sembolü olageldi.

Yahudiler Mabed’i tekrar ele geçirdiklerinde Şamdan için sadece bir günlük saf yağ olduğunun farkına vardılar. Yeni yağın temini için sekiz gün daha beklemeleri gerekiyordu. Ancak söz konusu yağ bir gün yerine sekiz gün dayanınca buna bir mucize gibi bakılarak anısına bir bayram haftası ihdas edildi ve Dokuz kollu Hanuka Şamdanı “Hanukiya” yaratıldı. Mumlardan biri, sekiz günü temsil eden diğer mumları yakmak için kullanılıyor.

Yahudiler bu bayramı 2184 yıldır kutluyorlar.

Denis OJALVO

Bu sitenin tüm hakları ve sorumlulukları, Muzaffer ÖZKAR'a aittir.
Translate »